کارد به استخوان رودخانه های جم رسید، برداشت بی رویه شن و ماسه - تور استانبول

در شهرستان جم که سرسبزترین شهرستان استان بوشهر نیز قلمداد می گردد، سنگ شکن هایی وجود دارد که سال هاست مهمان شهرستان هستند و منافع مردم را فدای منافع شخصی عده ای قلیل نموده اند.

هشت واحد کارخانه سنگ شکن در بخش ریز شهرستان جم مشغول بکار هستند که این صنایع علاوه بر اینکه آب مورد احتیاج خود را از طریق حفر چاه های عمیق تامین می نمایند از بستر رودخانه جمی در شهرستان جم به عنوان یکی از اصلی ترین منابع تهیه شن و ماسه استفاده قرار می دهند.

بازار بسیار خوب شن و ماسه در عسلویه و دیگر شهرستان های همجوار، سهولت استحصال مصالح از رودخانه و هزینه های پایین فراوری آن سبب گردیده است شاهد غارت طبیعت به بیشترین میزان خود باشیم.

هر چند این واحدهای سنگ شکن دارای مجوز هستند اما از آنجایی که در سال های اخیر نظارت موثری بر فعالیت آنها صورت نگرفته است آزادانه و بدون هیچ محدودیتی، منابع طبیعی و ذخایر آبی جم را مورد سوءاستفاده و تجاوز قرار داده اند.

علاوه بر آلایندگی آب، و هوا، حمل شن و ماسه توسط کامیون ها باعث به وجود آمدن ترافیک های زیاد در جادهای پر پیچ و باریک جم گردیده و به نوعی عامل اصلی تصادفات است.

سال هاست مسئولان استان و شهرستان بر خطرات سنگ شکن ها در جم مهر تایید می زنند و خط و نشان می کشند اما به نظر می رسد اراده ای برای برخورد جدی و قاطع با این صنایع وجود ندارد.

تخلفات آشکار در برداشت های غیر مجاز

نایب رئیس شورای اسلامی استان بوشهر در گفت وگو با خبرنگاران گفت: در زمان حاضر که کشور با بحران آب و خشکسالی روبرو است به جای مدیریت منابع آب و خاک، متاسفانه برنامه و اقدام عملی در جهت کنترل این بحران صورت نگرفته است و سال هاست که به بهانه حمایت از سرمایه گذاری و توسعه معادن، منابع آب و خاک دشت ریز توسط اندک سرمایه داران بهره برداری و تصاحب گردیده است.

حسن رمضانی اضافه کرد: کارخانه داران فراوری شن و ماسه در بخش ریز اثبات نموده اند که قدرت در ثروت است چرا که علی رغم تخلفات آشکار در برداشت های غیر مجاز و زیر پا گذاشتن ضوابط و قوانین معادن، همچنان می توانند با فراغ بال برای منابع آب و خاک دشت ممنوعه ریز خط و نشان بکشند و هیچ مسئولی هم در برابر این مرگ خاموش واکنشی نشان ندهد.

وی با بیان اینکه عمق برداشت از بستر رودخانه دشت ریز مطابق قانون نیم متر است، اضافه کرد: در بسیاری از محدوده های مشخص گردیده برای سنگ شکن ها، برداشتی بیش از پنج متر انجام شده است.

وی اعلام کرد: با مطالعه قوانین و شرایط واگذاری، نظارت و بهره برداری از معادن شن و ماسه، سوال های زیادی در منطقه مطرح می گردد که هر کدام جای تامل و تعمق دارد.

سخنگوی شورای اسلامی استان بوشهر با طرح این سوالات که مدیران استان که دائما از بحران بی آبی دم می زنند چگونه به خود اجازه می دهند آب های حوضه دشت ممنوعه ریز را حاتم بخشی نمایند و آیا هیچ در این حاتم بخشی ها مطالعه آمایش سرزمینی و حفظ تعادل زیست محیطی در نظر گرفته اند اضافه کرد: ساکنان و مردمی که در منطقه ای محروم زندگی می نمایند، هیچ گونه حق و سهمی از این صنعت در قبال برداشت و استفاده از منابع آبی خود ندارند.

این مقام مسئول اعلام کرد: جای بسی تاسف است که آب های زیرزمینی این منطقه که قابلیت شرب دارند، برای شستن شن و ماسه در سنگ شکن ها و همچنین حفاری چاههای گاز منطقه، و شرکت پالایش گاز فجر جم به تاراج برود.

رمضانی اضافه کرد: مدیریت ناصحیح در کشت های خارج از فصل نیز گناهی نابخگرددنی دیگری است که در کنار تعرض کارخانه های شن و ماسه و پساب های مضر آنها موجب سرمایه سوزی باغ داران و مزرعه داران حاشیه رودخانه ریز گردیده است.

وی گفت: ما منابع تجدید ناپذیری را از دست می دهیم، در حالی که رویش قارچ گونه سنگ شکن ها در این سال ها هیچ سودی به حال مردم بخش ریز نداشته است.

عضو شورای اسلامی شهرستان جم توضیح داد: وجود این تعداد سنگ شکن در منطقه ای که شغل بیشتر مردم آن از دیرباز کشاورزی بوده است، پذیرفتنی نیست و دولت باید در تمدید بهره برداری سنگ شکن های مستقر در دشت ریز تجدید نظر کند.

لزوم کنترل برداشت بی رویه

فعال اجتماعی فرهنگی شهر جم درگفت وگو با خبرنگاران گفت: واحدهای فراوریشن و ماسه، سبب تخریب بستر طبیعی رودخانه ها، تشدید فرسایش خاک، و زیست بوم غنی این مناطق گردیده اند و مسائل زیادی را ایجاد نموده اند.

حسین دستار اضافه کرد: مسئولان شهرستانی می بایست ضمن نظارت و کنترل برداشت بی رویه این واحدها با نگاهی همه جانبه نگر نسبت به توقف توسعه آنها اقدام نمایند.

وی با بیان اینکه حفر چاه های عمیق آب توسط این سنگ شکن ها سفرهای آب زیر زمینی را تهدید می نماید اضافه کرد: در صورت ادامه این روند در آینده نه چندان دور باغات و محصولات باغی به واسطه کم آبی و خشکسالی نابود خواهند شد.

وی خاطر نشان کرد: سازمان های متولی از جمله سازمان محیط زیست و اداره صنعت می بایست نسبت به این موضوع حساسیت بیشتری نشان داده و نسبت به حفظ این ذخایر عظیم اقدام فوری بعمل آورند.

خسارات جبران ناپذیر به اکوسیستم

نایب رئیس شورای اسلامی شهر جم در گفت وگو با مهر گفت: هرگونه حفاری و برداشت بی رویه منابع از بستر رودخانه های جم ضربات جدی به حریم رودخانه ها وارد می نماید که جبران ناپذیر است.

علی پریشان اضافه کرد: اگرچه دستورالعمل وزارت نیرو بر عدم برداشت شن و ماسه از بستر و حریم رودخانه هاست، ولی متأسفانه این مهم نادیده گرفته گردیده و با برداشت منابع از بستر و حریم رودخانه ها در سال های گذشته وضعیت طبیعی بسیاری از رودخانه ها تغییر داده است و تبعات نامطلوب فراوانی برجای گذاشته است.

وی با بیان اینکه میزان تخریب های کارخانه های شن و ماسه در عرصه های منابع طبیعی شهرستان جم، نگران نماینده است، گفت: با روند کنونی بدون شک حوزه طبیعت ریز تبدیل به بیابان خواهد شد.

وی با ابراز گلایه از مسئولان امر گفت: اگر یکی از مسئولان سری به باغات بخش ریز بزند خواهد دید که خاکستر این سنگ شکن ها چگونه بر روی شاخه ها و ثمرهای این درختان سایه انداخته اند و باعث گردیده که برخی از این درختان به کلی خشک شوند.

پریشان در پاسخ به این سوال که سطح هکتار تخریب عرصه های منابع طبیعی شهرستان جم توسط کارخانجات شن و ماسه چه میزان است؟ اظهارداشت: متاسفانه سطح وسیعی از بستر رودخانه ها توسط شش کارخانه سنگ شکن بخش ریز تخریب گردیده و خسارات جبران ناپذیری به اکوسیستم و طرح های عمرانی وارد نموده است.

نکته جالب اینجاست که مدیران استانی و مسئولان محلی در جلسه متعدد همواره از برداشت بی رویه شن و ماسه از بستر رودخانه ها ابراز نگرانی می نمایند، اما آیا این نگرانی ها تنها کافی است ؛ قاعدتا اگر مسئولان زودتر برای حل این موضوع دست به کار نشوند و سنگ شکن ها با همین ظرفیت به کار خود ادامه بدهند، علاوه بر از بین رفتن زیبایی های کوه های بکر و بستر روخانه ها با شیوع خشکسالی و شاهد مهاجرت مردم به شهرهای دیگر خواهیم بود.