چاپ مقاله نباید پیش احتیاج دریافت دکترا باشد - تور استانبول

جهت دریافت مشاوره خدمات طراحی کاتالوگ از بهترین و مجربترین طراحان کشور همراه ما باشید.

به گزارش خبرنگاران، در مقاله ای که از دکتر شریف مرادی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان در نشریه Nature Human Behaviour منتشر شده، آمده است: دانشگاه ها و پژوهشگاه ها با وجود تفاوت های بسیار، در یک چیز مشترک هستند و آن هم مقاله محوری (publish or perish) است. انتشار مقاله برای بیشتر افراد دانشگاهی و غیر آن مزایای بسیاری دارد؛ دانشجویان دکترا هم از این مسئله مستثنی نیستند، چرا که می تواند احتمال بدست آوردن سمت دانشگاهی را برای آن ها بیشتر کند، اما مسائل زمانی به وجود می آیند که دانشجویان دکترا برای فارغ التحصیلی خود، ملزم به انتشار مقالات شوند.

دانشجویان دکترا بخش جدایی ناپذیر محیط دانشگاهی هستند و اغلب ملزم می شوند که یک یا چند مقاله علمی قبل از دفاع از پایان نامه چاپ نمایند. این امر به ویژه در کشور ما ایران (و نیز بعضی کشورهای دیگر نظیر هند) صدق می نماید که دانشجویان بایستی بسته به دانشگاه، یک تا سه مقاله منتشرشده یا پذیرفته شده قبل از فارغ التحصیلی ارائه دهند.

مرادی معتقد است: بحث ها و استدلال های زیادی هم له و هم علیه الزام چاپ مقاله به عنوان پیش شرط فارغ التحصیلی دانشجویان دکترا در بین اقشار مختلف دانشگاهی از جمله خود دانشجویان دکترا وجود دارد. هر چند الزام انتشار مقاله، متضمن داوری پروژه های دکترا توسط متخصصان خارجی است، ولی داوری بیرونی لزوماً کیفیت کار را بالا نمی برد، چرا که این داوری می تواند جانبدارانه یا ناکارآمد باشد. الزام چاپ مقاله حتی می تواند اعتبار و حیثیت علمی هیات داوران پایان نامه را زیر سوال ببرد، زیرا عملا ارزیابی آن ها تنها زمانی معتبر شمرده می گردد که قبل از آن، طرح تحقیقاتی و مقاله حاصل از آن توسط داوران مجلات پذیرفته شده باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان در این مقاله با بیان این که به دلیل حجم بالای کاری، دانشجویان دکترا تحت استرس و فشار ذهنی و روانی قابل توجهی قرار دارند و الزام به انتشار مقاله برای فارغ التحصیلی می تواند این شرایط را بدتر کند می گوید: بعضی دانشجویان در صورتی که حقوق کمی دریافت نمایند یا حتی بدتر، چنانچه هیچ حقوقی دریافت ننمایند، ممکن است به شدت تحت فشار اقتصادی قرار بگیرند، به ویژه زمانی که به دلیل تاخیر گریزناپذیر در چاپ مقاله مجبور هستند فارغ التحصیلی خود را عقب بیاندازند. موضوعی که شخصاً آن را تجربه نموده ام و معتقدم تا اندازه بسیار زیادی در بین دانشجویان دکترا عمومیت دارد، آن است که بسیاری از این دانشجویان زندگی خود را از درآمد اندک حاصل از تدریس، ترجمه متون خارجی یا سایر مشاغل کم درآمد می گذرانند.

طبق آنچه در این مقاله آمده است: اساتید راهنما ممکن است با این کار مخالف باشند، زیرا این امر دانشجویان را از تمرکز روی پایان نامه خود منحرف می نماید و تحت فشار بیشتری قرار می دهد. خاتمه دانشجویان ممکن است یک مقاله کم کیفیت را در یک مجله کم اعتبار یا حتی در مجلات جعلی و اصطلاحا شکارچی چاپ نمایند که مقاله را بدون داوری دقیق و حساب شده، در قبال دریافت هزینه منتشر می نمایند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان با اشاره به این که اساتید راهنما غالباً اولویت ها و مشغله های دیگری از جمله پیدا کردن بودجه، تثبیت صندلی خود (تبدیل شرایط، ارتقاء و غیره) و مسئولیت های سنگین اجرایی و مدیریتی دارند، اضافه نمود: بنابراین بیشتر آن ها نمی توانند زمان کافی را به دانشجویان دکترا اختصاص دهند. اساتید راهنما حتی ممکن است دانشجویان دکترا را در پروژه های جانبی درگیر نمایند تا آن پروژه ها را تسریع نمایند که این مسئله نیز فارغ التحصیلی آن ها را به تاخیر می اندازد. بنابراین دانشجویان دکترا باید یاد بگیرند که به هر آنچه که تمرکز آن ها را از پایان نامه منحرف می نماید، نه بگویند. اما این رویکرد ممکن است گاهی سخت باشد، چرا که برخلاف اساتید راهنما، دانشجویان دکترا به شدت نسبت به پیامدهای احتاقتصادی ناشی از نه گفتن به اساتید خود آسیب پذیرترند.

در بخش دیگری از این مقاله آمده است: دوره دکترا دقیقاً زمانی است که افراد باید یاد بگیرند چگونه توازن سالم کار و زندگی را حفظ نمایند، زیرا فراگیری این مهارت بعداً سختتر است.

دانشجویان دکترا باید به انتشار مقاله طرح دکترای خود پس از فارغ التحصیلی تشویق شوند (در صورتی که انتشار آن قبل از فارغ التحصیلی امکان پذیر نباشد)، زیرا این نشان می دهد که آن ها قادر به اجرای یک پروژه از ابتدا تا پایان و پیشبرد رشته پژوهشی خود هستند. به هر حال، هنگام ارزیابی دانشجویان دکترا برای فراغت از تحصیل باید معیارهای دیگری مانند توانایی دفاع موثر از یافته های خود در حضور هیاتی از داوران باسواد و بی طرف، یا فراوری یک محصول، خدمات یا کیت خاصی از طرح دکترای خود مورد توجه قرار گیرد.

به گفته این عضو هیات علمی، ممکن است موانعی در مقابل انتشار یک طرح دکتری در قالب مقاله قبل از فارغ التحصیلی وجود داشته باشد: به عنوان مثال، طرح دکتری برای تکمیل به زمان بیشتری احتیاج داشته باشد، توسط گروه های پژوهشی دیگر به واسطه رقابت طبیعی علمی به چاپ برسد، بعدتر معلوم گردد که به آن اندازه که در ابتدا تصور می شد، جذابیت علمی ندارد یا به جهت مالکیت معنوی (برای مثال، هدف پایان نامه دکترا فراوری یک محصول راهبردی خاص باشد) امکان چاپ ندارد. بنابراین منطقی نیست که فارغ التحصیلی دانشجویان دکترا به چاپ مقاله پیوند زده گردد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان با بیان این که هم دانشجویانی که مایل به ماندن در دانشگاه هستند و هم دانشجویان علاقمند به پیگیری مشاغل صنعتی، هر دو باید مهارت های زیادی را بیاموزند، در این مقاله می گوید: بدیهی است برای دانشجویانی که می خواهند در صنعت کار نمایند، انتشار مقالات حیاتی نیست. اما من فکر می کنم همین مسئله باید برای دانشجویانی که می خواهند موقعیت های دانشگاهی را دنبال نمایند نیز محقق گردد. آن ها نیز باید مهارت های زیادی را بیاموزند، مهارت هایی که ایشان می توانند با یا بدون مقاله به مراکز و افراد استخدام نماینده عرضه نمایند.

در ادامه این مقاله که مهر ماه امسال منتشر شده آمده است: در ارزیابی یک متقاضی پسادکتری برای استخدام در آزمایشگاه، به شخصه در ابتدا لحن و محتوای ایمیل او را آنالیز می کنم، این که چه موفقیت ها و دستاوردهایی در رزومه او ذکر شده است (به عنوان مثال جوایز، پژوهانه و مقالات) و این که چه اساتیدی معرف او هستند تا شخصا با آن ها تماس بگیرم. سوالات اصلی که از معرف ها خواهم پرسید، این خواهد بود که آیا متقاضی باانگیزه، دارای ذوق، نکته سنج، خلاق، دارای روحیه کار تیمی و متعهد است؟ شخصیت و نگرش متقاضی به علم و جامعه چیست؟ داشتن شخصیت انسانی خوب و طرز تلقی مناسب اهمیت دارد، زیرا تغییر این مسائل سخت است.

مرادی درباره روش خود برای جذب دانشجوی دکتری آورده است: در مصاحبه از متقاضی می خواهم که یک سمینار (با استفاده از اسلاید یا وایت برد) ارائه دهد تا علاوه بر مهارت های ارائه، قدرت استدلال علمی متقاضی و نحوه برخورد وی با نقد علمی را ارزیابی کنم. متقاضی باید با مهارت های مدیریتی (زمان، بودجه و پروژه ها) و ارتباطی (نوشتن، صحبت کردن و شبکه سازی) آشنا باشد. متقاضیانی که تجربه بین المللی دارند و می دانند که چگونه جلسات و همایش ها را سازمان دهی نمایند، برایم جالب تر خواهند بود. فقط پس از این ارزیابی ها است که این سوال را مطرح کنم که چرا متقاضی هنوز هیچ مقاله ای از پایان نامه خود منتشر ننموده است؟! (در صورتی که مقاله نداشته باشد).

استادیار پژوهشکده سلول های بنیادی رویان در بخش دیگری از این مقاله به بیان توصیه هایی برای بهبود شرایط پرداخته و اضافه نمود: در شرایطی که به خاطر سیاست های دانشگاهی و موسساتی یا هر دلیل دیگری، انتشار مقاله قبل از فارغ التحصیلی دانشجویان دکترا همچنان الزامی است، توصیه می کنم پروژه های دکتری به دقت و بسیار حساب شده طراحی شوند، به جای یک نفر به تیمی از پژوهشگران محول شوند (با نقش محوری داشجوی دکترا)، به مجرد این که تعیین شد پروژه به هر دلیلی جواب نمی دهد، به سرعت تصحیح و یا حتی عوض گردد، و به صورت موثر توسط اساتید راهنما و سرپرست طرح هدایت و نظارت گردد.

در این مقاله آمده است: مطمئناً دانشجویان دکترا را تشویق به انتشار مقاله می کنم، اما فکر می کنم مضرات الزام چاپ مقاله برای فارغ التحصیلی دانشجویان دکتر به مراتب به مزایای آن می چربد و به شخصه هرگز یک دانشجوی دکتری را فقط بر اساس چاپ مقاله یا عدم وجود آن ارزیابی نمی کنم.

این مقاله در تاریخ 18 مهرماه 1398 منتشر شده است.